Czy powinnam poświęcić własne szczęście dla leniwej siostry i matki? Moja walka o siebie w cieniu rodziny
— Emilka, nie możesz nas tak zostawić! — głos mamy rozbrzmiewał w mojej głowie jeszcze długo po tym, jak trzasnęłam drzwiami. Stałam na klatce schodowej, z kluczami w dłoni, próbując złapać oddech. W mieszkaniu za mną zostały dwie kobiety: moja matka, Halina, i starsza siostra, Anka. Dwie dorosłe osoby, które od lat żyły moim kosztem.
Miałam dwadzieścia osiem lat i czułam się jak staruszka. Od kiedy pamiętam, to ja byłam tą odpowiedzialną. Ojciec odszedł, gdy miałam dziewięć lat. Mama nigdy nie wróciła do pracy — tłumaczyła się depresją i „słabym zdrowiem”. Anka? Skończyła liceum, ale zamiast szukać pracy, całymi dniami oglądała seriale i narzekała na świat. Ja chodziłam do szkoły, potem na studia zaoczne, a po godzinach pracowałam w sklepie spożywczym. Każda złotówka szła na rachunki, jedzenie, leki dla mamy.
Kiedy poznałam Michała, poczułam się jak ktoś inny. On był ambitny, ciepły, miał plany na życie. Zakochał się we mnie — tej wiecznie zmęczonej dziewczynie z Pragi-Północ. Po roku zamieszkaliśmy razem w jego kawalerce na Ochocie. Wydawało mi się, że wreszcie mogę zacząć żyć dla siebie.
Ale mama i Anka nie dawały mi spokoju. Codziennie telefony: „Emilka, skończył się chleb”, „Emilka, zapłać rachunek za prąd”, „Emilka, Anka potrzebuje nowych butów”. Michał patrzył na mnie coraz bardziej zmartwiony.
— Kochanie, musisz postawić granice — mówił cicho pewnego wieczoru. — Twoja mama i siostra są dorosłe. Nie możesz być ich jedynym ratunkiem.
Wiedziałam, że ma rację. Ale poczucie winy było silniejsze. Przecież to moja rodzina! Przecież nie zostawię ich na lodzie! Każdy mój sprzeciw kończył się szantażem emocjonalnym:
— Jak możesz być taka egoistyczna? — krzyczała mama przez telefon. — Gdyby nie ja, nie miałabyś co jeść w dzieciństwie!
A Anka? Potrafiła godzinami milczeć, patrząc na mnie z wyrzutem.
Pewnego dnia wróciłam do mieszkania mamy i siostry po pracy. W kuchni panował bałagan: brudne talerze, resztki jedzenia na stole. Mama leżała na kanapie z gazetą, Anka przewijała TikToka na telefonie.
— Zrobiłyście coś do jedzenia? — zapytałam zmęczona.
— Nie miał kto — odpowiedziała mama beznamiętnie.
— A może byście poszukały pracy? — wyrwało mi się.
Zapadła cisza. Mama spojrzała na mnie z niedowierzaniem.
— Ty chyba zwariowałaś! Ja jestem chora! A Anka… ona nie nadaje się do pracy! Ty zawsze byłaś ta mądra i zaradna!
Wyszłam wtedy bez słowa. Po drodze zadzwoniłam do Michała i rozpłakałam się w słuchawkę.
— Nie dam już rady… Oni mnie wykończą — wyszeptałam.
Michał przyjechał po mnie pod blok. W samochodzie długo milczeliśmy.
— Emilko — zaczął w końcu — musisz wybrać: albo twoje życie z nami, albo życie dla nich. Nie chcę cię stracić, ale nie mogę patrzeć, jak się wypalasz.
Nie spałam całą noc. Przewracałam się z boku na bok, analizując każde słowo mamy i Michała. Czy naprawdę jestem egoistką? Czy mam prawo być szczęśliwa?
Następnego dnia postanowiłam porozmawiać z rodziną szczerze.
— Mamo, Anka… Musimy ustalić nowe zasady — zaczęłam drżącym głosem. — Nie mogę was utrzymywać całe życie. Musicie zacząć sobie radzić.
Mama rozpłakała się natychmiast.
— Ty mnie zabijesz! Ja sobie nie poradzę! — jęczała.
Anka wybiegła do swojego pokoju i trzasnęła drzwiami.
Przez kolejne dni nie odbierały moich telefonów. Czułam się jak potwór. Ale Michał był przy mnie.
— To nie twoja wina — powtarzał. — Każdy ma prawo do własnego życia.
Po tygodniu mama zadzwoniła:
— Emilko… przepraszam. Może masz rację… Może spróbuję pójść do lekarza i dostać jakąś pracę dorywczą… Anka też coś znajdzie… Tylko nie zostawiaj nas całkiem…
Poczułam ulgę i smutek jednocześnie. Wiedziałam, że to dopiero początek długiej drogi.
Dziś mieszkam z Michałem w większym mieszkaniu. Mama zaczęła sprzątać klatki schodowe w spółdzielni, Anka pracuje w sklepie odzieżowym na pół etatu. Nadal pomagamy sobie nawzajem, ale już nie kosztem mojego życia.
Czasem jednak budzę się w nocy z pytaniem: czy naprawdę miałam prawo postawić siebie na pierwszym miejscu? Czy rodzina powinna być zawsze najważniejsza — nawet jeśli to oznacza rezygnację z własnego szczęścia?